Γράφει ο Τζορμπατζόγλου Ιωάννης, Αγγειοχειρουργός MD MSc

Οι αρτηρίες μας μεταφέρουν αίμα πλούσιο σε οξυγόνο από την καρδιά σε όλο το σώμα. Όταν είμαστε νέοι και υγιείς, είναι ανοικτές χωρίς στενώσεις και επιτρέπουν την αιματική ροή αβίαστα, καθώς τα αρτηριακά τοιχώματα είναι ελαστικά και έτσι μπορούν να διασταλούν ή να συσταλθούν  όταν χρειαστεί

Όσο μεγαλώνουμε αρχίζουν να σκληραίνουν καθώς εμφανίζεται η λεγόμενη τοιχωματική αθηρωματική πλάκα- φτιαγμένη από χοληστερόλη, λίπος, ασβέστιο και ινώδη ιστό-  που αναπτύσσεται ανάμεσά τους , κάνοντας τον αυλό να στενεύει. Αυτή η διαδικασία λέγεται αθηροσκλήρυνση και μας βάζει σε κίνδυνο για καρδιακά επεισόδια, εγκεφαλικά και περιφερική αγγειακή νόσο. Συνήθως ξεκινά σε εφηβική ηλικία στη δεύτερη δεκαετία της ζωής και μέχρι τα 30 βλέπουμε αλλαγές στη πλειοψηφία των ανθρώπων. Σε αρχόμενα στάδια, ο καρδιολογικός έλεγχος και τα επίπεδα χοληστερίνης μπορεί να είναι ακόμα σε φυσιολογικά επίπεδα.

Όμως καθώς περνούν τα χρόνια , αυτό το πρόβλημα γίνεται σιγά σιγά μεγαλύτερο. Μέχρι την ηλικία των 40 οι μισοί από εμάς έχουμε εναποθέσεις χοληστερίνης στις αρτηρίες μας. Μετά την ηλικία των 45 ετών, οι άνδρες μπορεί να έχουν μεγάλες αθηρωματικές πλάκες στα αγγεία τους.  Στις γυναίκες αυτή η εικόνα παρατηρείται συνήθως μετά από μία δεκαετία (μετά την ηλικία των 55 ετών)

Η αθηρωματική πλάκα είναι επικίνδυνη καθώς μπορεί να σπάσει δημιουργώντας θρόμβο που αποφράσσει την αρτηρία σταματώντας την αρτηριακή ροή προς την καρδιά, τον εγκέφαλο ή τα πόδια, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα, εγκεφαλικό ή γάγγραινα.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου

Η ηλικία δεν είναι ασφαλώς ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει τις αρτηρίες μας. Ο τρόπος ζωής μπορεί να αποβεί μοιραίος. Το υπερβολικό βάρος, το κάπνισμα, η έλλειψη γυμναστικής καθώς και η κατανάλωση τροφών με πολλά τρανς λιπαρά, αυξάνουν τις αθηρωματικές αλλοιώσεις.

Σημαντικό ρόλο παίζει και το οικογενειακό ιστορικό.

Στα προχωρημένα στάδια αθηροσκλήρυνσης, μπορεί να αισθανθούμε πόνο στο στήθος, εξάντληση, ή ταχύπνοια. Φυσικά τις περισσότερες φορές η νόσος είναι τελείως ασυμπτωματική.

Ο γιατρός σας μπορεί να εκτιμήσει μετά από ένα check up τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου. Υπάρχουν αρκετά μοντέλα υπολογισμού (πχ. American Heart Association’s risk calculator) του κινδύνου αθηροσκλήρυνσης όπου λαμβάνονται υπόψη η χοληστερίνη, η αρτηριακή πίεση, το βάρος, το ιατρικό και οικογενειακό ιστορικό, και μπορούν με σχετική ακρίβεια να προβλέψουν τις πιθανότητες για έμφραγμα ή εγκεφαλικό μέσα στην δεκαετία.

Πως μπορώ να προστατέψω τον εαυτό μου

Ενώ δεν μπορούμε να αλλάξουμε την ηλικία ή τα γονίδιά μας, μπορούμε αλλάζοντας συνήθειες να κρατήσουμε τις αρτηρίες μας σε καλή κατάσταση:

  • Καθημερινή άσκηση
  • ισορροπημένη διατροφή
  • χάσιμο βάρους
  • αποφυγή καπνίσματος.

Απευθύνσου στον γιατρό σου για να μάθεις αν κινδυνεύεις από αθηροσκλήρυνση. Μπορεί να σου συστήσει θεραπευτική αγωγή, συνήθως στατίνη, ένα φάρμακο που μειώνει τις πιθανότητες για έμφραγμα ή εγκεφαλικό.